اعمال حسبی: اموری است که در آن اختلاف و نزاعی وجود ندارد ولی در عین حال نظارت و مداخله قاضی لازم باشد مانند تعیین قیم، تعیین امین و تعیین سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست.
سرپرستی کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست
ایرانیان مقیم عراق در صورت درخواست برای سرپرست قراردادن کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست، با توجه به شرایط اعلام شده، می‌توانند مدارک لازم را به سفارت ارائه نمایند.
توضیح بعضی از اصطلاحات حقوقی:
صغیر: کسی که نابالغ بوده و به سن بلوغ و رشد نرسیده باشد مانند کودک
(سن بلوغ برای پسران 15 سال قمری و برای دختران 9 سال قمری می‌باشد.)
رشد: کسی که توانایی اداره اموال خود را بطور عقلانی داشته باشد.
غیر رشید: کسی که علیرغم اینکه به بلوغ و رشد جسمی رسیده است ولی توانایی اداره اموالش را ندارد.
مجنون: کسی که قوه درک و عقل ندارد و به اختلال کامل قوای عقلی مبتلاست.
محجور: شخصی که حق انجام دادن اعمال حقوقی مانند بستن قرارداد را نداشته باشد مانند کسانی که بعلت کمی سن یا اختلال در وضعیت روانی و عقلی نمی‌توانند به راحتی و آزادانه در امور خود دخالت نموده و اعمال حقوقی خود را انجام دهند.
شرایط متقاضیان سرپرستی
1. زن و شوهری بدون فرزندی که 5 سال از تاریخ ازدواج آنان گذشته باشد و حداقل یکی از آنان بیش از 30 سال داشته باشد.
تبصره: چنانچه به تشخیص سازمان پزشکی قانونی کشور امکان بچه دار شدن زوجین وجود نداشته باشد، شرط 5 سال، حذف خواهد شد.
2- زن و شوهر دارای فرزند، مشروط بر اینکه حداقل یکی از آنان بیش از 30 سال سن داشته باشد.
3- دختران و زنان بدون شوهر درصورتی که حداقل 30 سال سن داشته باشند. این افراد منحصرا حق سرپرستی دختران را خواهند داشت.
توضیح اول: چنانچه درخواست کنندگان سرپرستی از بستگان کودک یا نوجوان باشند، دادگاه با اخذ نظر سازمان بهزیستی کشور و با رعایت مصلحت کودک و نوجوان، می‌تواند آنان را از برخی شرایط مقرر در این ماده مستثنی نماید.
توضیح دوم: افراد زیر در پذیرش سرپرستی به ترتیب اولویت دارند:
- زن و شوهر بدون فرزند
- زنان و دختران بدون شوهر و بدون فرزند
- زن و شوهر دارای فرزند
توضیح سوم: درخواست کنندگان کمتر از 50 سال سن، نسبت به درخواست کنندگانی که 50 سال و بیش تر دارند، در شرایط مساوی، دارای اولویت هستند.
توضیح چهارم: در مواردی که زن و شوهر درخواست کننده سرپرستی باشند، درخواست آنان باید بطور مشترک، تنظیم و ارایه گردد.
شرایط متقاضیان درخواست سرپرستی :
1- داشتن تابعیت ایران
2- تقید به انجام واجبات و ترک محرمات
3- عدم محکومیت جزایی موثر با رعایت موارد مقرر در قانون مجازات اسلامی
4- تمکن مالی
5- عدم حجر
6- سلامت جسمی و روانی لازم و توانایی عملی برای نگهداری و تربیت کودکان و نوجوانان تحت سرپرستی
7- نداشتن اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان و الکل
8- صلاحیت اخلاقی
9- عدم ابتلا به بیماری‌های واگیر و یا صعب العلاج
10- اعتقاد به یکی از ادیان: اسلام، زرتشت، یهودیت و یا مسیحیت
شرایط کودک و نوجوان جهت فرزند پذیر شدن:
1- امکان شناخت پدر، مادر و جد پدری آنان وجود نداشته باشد.
2. پدر، مادر، جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری آنان در قید حیات نباشند.
( طفل صغیر تحت ولایت قهری پدر و جد پدری خود می‌باشد.)
3- افرادی که طی 2 سال سرپرستی آنان توسط سازمان بهزیستی کشور، پدر یا مادر و یا جد پدری و وصی منصوب از سوی ولی قهری برای سرپرستی آنان مراجعه ننموده باشند.
4- هیچ یک از پدر، مادر و جد پدری آنها و وصی منصوب از سوی ولی قهری، صلاحیت سرپرستی را نداشته باشند و به تشخیص دادگاه صالح این امر حتی با ضم امین یا ناظر نیز حاصل نشود.
تبصره یک: در صورت تقاضای هر کدام خویشاوندان طبقه دوم و وجود شرایط، سرپرستی به وی واگذار می‌شود. در صورت تعدد تقاضا و یکسانی شرایط متقاضیان، سرپرستی با قرعه انتخاب می‌گردد.
تبصره دوم: کلیه کودکان و نوجوانان نابالغ و نیز افراد بالغ زیر 16 سال که به تشخیص دادگاه، عدم رشد و یا نیاز آنان به سرپرستی احراز شود و واجد شرایط مذکور فوق الذکر باشند، مشمول مقررات سرپرستی می‌گردند.
5.چنانچه والدین کودکان ایرانی مقیم در عراق فوت نمایند و یا به هر دلیل فاقد صلاحیت سرپرستی شناخته شوند و هموطنان ایرانی مقیم در عراق اعم از بستگان و یا غیر بستگان، تمایل به سرپرستی کودک را داشته باشند، فرایند سرپرستی تغییری نکرده و فقط در زمان تحویل کودک، الزامی‌به حضور در ایران نداشته و تحویل کودک و یا نوجوان، توسط کنسولگری انجام خواهد شد.
مدارک لازم:
مدارک فوق الذکر توسط کنسولگری به سازمان بهزیستی کشور ارسال می‌گردد. در صورت موافقت آن سازمان با درخواست اولیه متقاضی، لازم است مدارک ذیل ارائه گردد:
- اصل کارت شناسایی ملی متقاضی
- اصل کارت پایان خدمت و یا معافی از خدمت (آقایان)
- اصل سند ازدواج متقاضی
- اصل آخرین مدرک تحصیلی متقاضی
- اصل سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه متقاضی
- اصل گواهی اشتغال به کار یا تعیین میزان تقریبی درآمد متقاضی نظیر ( حکم کارگزینی، فیش حقوقی، پروانه کسب و ....)
- اصل صفحه دفترچه بیمه متقاضی
- اصل گواهی نازایی زوجین. (بمنظور بهره مندی از اولویت های قانونی )
- اصل گواهی عدم اعتیاد به مواد مخدر، مواد روانگردان، الکل و سلامت جسم و روان متقاضیان، صادره مقامات ذیربط عراق
- گزارشات جامع مددکاری و مشاوره‌های فرزند خواندگی صادره مقامات ذیربط عراق (نظیر موسسات خدمات اجتماعی و مددکاری) در خصوص وضعیت اجتماعی ، اقتصادی ، خانوادگی و ... زوجین، متقاضیان و خانواده. (مراجع ذی صلاح عراق باید صراحتا اعلام نمایند که زوجین صلاحیت فرزند پذیری را دارند و تعهد کتبی نمایند که تا زمان رسیدن کودک یا نوجوان به سن 18 سالگی بر وضعیت خانواده و کودک نظارت نموده و در دوره‌های زمانی مقرر مطابق ضوابط و مقررات سازمان بهزیستی ایران گزارشات مربوطه را به سفارت ارسال نمایند.)
- اصل گواهی عدم سوءپیشینه کیفری متقاضیان صادره مقامات ذیربط عراق
جهت اطلاع از آخرین اخبار و تحولات، قوانین و مقررات کنسولی، می‌توانید در کانال تلگرامی‌کنسولیار نجف عضو شوید.